Yersiz mübahisələrdən çəkinməliyik

461

Yersiz mübahisə etmək daxili nəfslərdən qaynaqlanır və insana ziyandan başqa bir şey gətirmir. İnsan başqasının sözünə və ya əməlinə irad tutaraq, etiraz məqamına gəlib çatır.

Qarşı tərəfə tənə vurmaq istəyir və onu təhqir edir. Özünün ondan üstün olmağını sübut etməyə çalışır.

Mübahisə elə bir mövzudur ki, hər birimiz həyatda onunla qaşılaşmışıq. Bəzən onun nə qədər çirkin əməl olduğudan qafil olmuşuq.

Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: "Mübahisədən uzaq olun. Bütlərə pərəstişdən sonra Allahın mənə qadağan etdirdiyi əməldir bu".

Mübahisə iki nəfərin arasında baş verən sual-cavabdır. Bir tərəf davamlı olaraq sual verər, onun bu məsələ haqqındakı əqidəsini bilməyə çalışar. Mübahisəni müzakirə ilə qarışdırmaq olmaz.

Müzakirə zamanı, hər iki tərəfdən birinin əqidəsinin düz olması təsdiq olunan zaman qarşı tərəf onu qəbul edər. Ancaq mübahisə zamanı hər iki tərəf öz fikrini sübut etməyə çalışar. Qarşı tərəfi öz rəyindən çəkindirmək istəyər.

İmam Sadiq (ə) buyurur: "Mömin sülh bağlayar və dava etməz". Başqa yerdə buyurur: "Nadanlıq üç şeydədir: şiddətli davada, təkəbbür və Allaha cəhalətdədir".

Başqa bir hədisdə buyurur: "7 nəfər öz əməllərini məhv edərlər. Onların yeddincisi o kəsdir ki, daima öz qardaşı ilə dava və mübahisə edər".

Alimlər buyurur: "Başqaları ilə mübahisə etməkdən çəkinin. Çünki mübahisə alimin nadanlıq anlarıdır. Elə bir vəziyyətdir ki, şeytan onu günaha batırmaq istəyir".

Mübahisə qəlbi daşlaşdırar və kin-küdurət toxumu səpər. Loğman oğluna buyurur: "Oğlum! Alimlə mübahisə etmə ki, sənə düşmən olar".

Alimlər buyurur: "Üç hədəflə elm öyrənmə, üş şeyə görə elmi tərk etmə. Elmi başqaları ilə mübahisə etmək üçün, başqalarının yanında lovğalanmaq üçün və riyakarlığa görə öyrənmə. Təhsildən, dindarlqıdan, nadanlıqdan xəcalət çəkdiyin üçün tələbələyi tərk etmə".

Bəzən cəmiyyətdə elə insanlar olur ki, başqalarının abrını aparmaq üçün onunla mübahisə etməyə başlayır. Əgər insanın hədəfi belə olarsa, həqiqətən məzəmmətə layiqdir.

Ancaq əgər insanın mübahisədə məqsədi dini bürhan və hüccəti bəyan etmək olarsa, əməli haram olmaz. Gərək bu mübahisədə irəli getməsin və mübaliğə etməsin. Həm də niyyəti düşmənçilik olmasın.

Ancaq yaxşı olar ki, mövzunu isbat edəndən sonra mübahisədən əl çəkəsən. Çünki bu zaman mötədilliyi qorumaq məsləhətdir. Bu mübahisəni davam etmək daxili alovu daha da şiddətləndirər.

Nəticədə iki tərəfin qəlbinə düşmənçilik toxumu səpilər. Ora yerə qədər ki, qarşı tərəfin qəmində sevinər və narahatlığına görə şad olar.

Ona görə də o kəs ki, yersiz mübahisəni başladar, bu təhlükələr qarşısında qalar. Bu ziyanın ən azı odur ki, fikri pərişan olar və iztirab çəkər.

Bəzən namazda qəlbində belə, qarşı tərəflə mübahisəni davam etdirər. Ona görə də bu cür mübahisələrin sonu fəsada gətirib çıxardar.

Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: "Hər kim haqq onu tərəfindən olsa belə, mübahisədən əl çəkərsə, onun üçün behiştdə ev inşa edilər".

Həzrət (s) başqa yerdə buyurur: "Üç şey vardır ki, hər kim onlarla Allahın görüşünə gedərsə, behiştin hansı qapısından istəsə daxil ola biləcəkdir. O kəsin ki, əxlaqı gözəl olar. Aşkarda və gizlində Allahdan qorxar. Davanı tərk edər, baxmayaraq ki, haqlı olar".

İmam Sadiq (ə) buyurur: "Pislikdən və bir-birinizlə müxalifətlik etməkdən çəkinin. Çünki onlar əziyyətə səbəb olar. Çirkinlikləri və eybləri aşkar edər".

Bütpərəstlik, yəni haqdan və düzlükdən uzaq olmaqdır. Mübahisəni də bir növ haqdan uzaq olmağa bənzədirlər. Çünki bu zaman insan qarşı tərəfi öz rəyindən çəkindirməyə çalışır.

Baxmayaraq ki, o, haqlı olsa belə. İslam dini haqq dini olduğu üçün, bu əməli bəyənmir. Ona görə də Allah bütpərəstlikdən sonra insanı yersiz mübahisə etməkdən çəkindirir.