Qiyamətdə şüur və dərk olacaqmı?

Qiyamət günü insanın dərk və şüuru dünyada olan dərk və şüurdan daha fərqlidir. Qiyamət günü bunlar daha güclüdür. Qiyamət günü bədənin şüurunun zühur etmək zamanıdır. Qiyamət günü insanların gözünün önündəki pərdə aradan getdiyinə görə şüurun səviyyəsi yüksələr.

Allah Qiyamət gününün zamanının gizli olması haqqında buyurur: "Camaat səndən Qiyamət barəsində (onun yaxınlığı, uzaqlığı, necə baş verəcəyi, o günün uzunluğu haqqında) soruşar. De: "Onun elmi Allah yanındadır". Və nə bilirsən, bəlkə də Qiyamət yaxındır! Allah kafirlərə lənət etmiş (axirətdə Öz rəhmətlərindən uzaqlaşdırmış) və onlar üçün yanar od hazırlamışdır". ("Əhzab" 63-64).

Bu ayələr nazil olandan sonra münafiqlər möminlərin ürəyində şəkk yaratmaq üçün Qiyamətin zamanı haqqında çox sayda sual verirdilər. Buna bənzər ayə "Şura" surəsində də mövcuddur.

"Allah haqq olaraq (və yüksək və ağılın qəbul etdiyi bir hədəf üçün) kitabı (bütün əsrlərin səma kitablarını) və ölçünü (maddi və mənəviliyindən asılı olmayaraq həm ölçülən şeyləri, həm də onların ölçü meyarlarını) nazil edəndir. Sən nə bilirsən, bəlkə (sorğu-sual edilmək və əməllərin ölçülməsi üçün) Qiyamət yaxındır?

Ona imanı olmayanlar onun gəlməsinə tələsir, ona imanı olanlar isə ondan qorxur və onun həqiqət olduğunu bilirlər. Bil! Qiyamət barəsində şübhə edənlər şübhəsiz, uzun-uzadı azğınlıq içərisindədirlər". ("Şura" 17-18).

Allah Təala bu ayələrdə münafiqlərin həmin sualına belə cavab verir ki, Qiyamətin nə zaman olacağı bir tək Allaha agahdır. Hətta ən yaxın mələklər və peyğəmbərlər (ə) belə ondan xəbərdar deyildirlər. Sonra buyurur: "Nə bilirsən, bəlkə Qiyamət yaxındır".

Bəlkə də bunun hikməti belədir ki, əgər insan Qiyamətin nə zaman olacağından xəbərdar olmasa, ona hər an hazır olar. Hər kim özünü Qiyamətdə amanda bilməz, onu yaxın hesab edər.

Allah Təala sonra kafirləri məzəmmət edərək buyurur: "Allah kafirlərə lənət etmiş (axirətdə Öz rəhmətlərindən uzaqlaşdırmış) və onlar üçün yanar od hazırlamışdır. Onlar orada əbədi qalacaqlar (və) heç bir vəli (hami) və köməkçi tapmayacaqlar". ("Əhzab" 64-65).

Əlbəttə Qiyamətin zamanı hamıya gizlidir. Hətta peyğəmbərlərə (ə) və yaxın mələklərə belə gizlidir ki, möminlər üçün tərbiyə vasitəsi olsun. Həm də inkar edənlər bu mövzuya görə imtahana çəkilərlər. Bu hadisənin olması qətidir və bunda heç bir şəkk yoxdur. Bu hadisənin hər an olmaq ehtimalı möminlər üçün böyük dərsdir.

Din alimləri bu fikirdədir ki, Qiyamət günü məad həm cismi olacaq və həm də ruhi. Cismi keyfiyyətinə görə bəzi nəzər ayrılıqları vardır. Bəziləri bu fikirdədir ki, Qiyamət günü məhşur olan bədən həmin bu dünyada olan maddi bədəndir. Bəziləri isə deyir ki, bu bədənin eynisi deyildir, misali bədəndir.

Hər bir halda demək olar ki, Qiyamət günü məhşur olan bədənin şüuru və dərki olacaqdır. Qiyamət günü insanların şüur səviyyəsi daha yüksək olacaqdır.